حکایت انوشیروان و آن پیر که گوز میکاشت

.

.

لینک این مطلب در بالاترین

گويند روزي نوشروان عادل برنشسته بود و با خاصّگيان به شکار مي‌رفت و بر کنار ديهي گذر کرد. پيري را ديد نود ساله که گوز در زمين مي‌نشاند. نوشروان را عجب آمد؛ زيرا که بيست سال گوز کشته بر مي‌دهد.

گفت: «اي پير گوز مي‌کاري؟» گفت: «آري».

خدايگان گفت: «چندان بخواهي زيست که برش بخوري؟»

پير گفت: «کشتند و خورديم و کاريم و خورند.»

نوشروان را خوش آمد. گفت: «زه.»

در وقت خزينه‌دار را گفت تا هزار درم به پير داد. پير گفت: «اي خداوند هيچ کس زودتر از بنده گوز نخورد.»

گفت: «چگونه؟»

پير گفت: «اگر من گوز نکشتمي و خدايگان اين جا گذر نکردي، آن چه به بنده رسيد، نرسيدي و بنده آن جواب ندادي، من اين هزار درم از کجا يافتمي؟»

نوشروان گفت: «زها زه»

خزانه‌دار در وقت، دو هزار درم ديگر بدو داد؛ بهر آنک دوباره زه به زبان نوشروان رفت

.

[ برگرفته از «سیاست نامه»، نوشته «ابوعلي حسن بن علي طوسي» مشهور به «خواجه نظام الملک» ]

.

* «گوز» یا معرب آشنا تر ان، «جوز» همان «گردو» است

.

.

ترجمه به فارسی امروزی:

.

میگویند روزی انوشیروان عادل بر اسب نشسته بود و با نزدیکان خود به شکار میرفت، و از نزدیک دهی رد شد.

پیرمرد نود ساله ای را دید که داشت در زمین گردو میکاشت

انوشیروان تعجب کرد، چون [درخت] گردو بیست سال طول میکشد تا میوه بدهد

گفت «ای پیرمرد، گردو میکاری؟»

پیرمرد پاسخ داد «بله»

پادشاه گفت «آیا به اندازه کافی زنده خواهی ماند که از میوه درختی که میکاری بخوری؟»

پیرمرد پاسخ داد «دیگران [یعنی گذشتگان ما] [درختهای گردو] کاشتند و ما [گردوی ان را] خوردیم، حالا ما [درخت گردو] میکاریم تا دیگران [یعنی آیندگان ما] [میوه آن را] بخورند»

انوشیروان [از پاسخ پیرمرد] خوشش آمد و گفت «زه [آفرین]» و فورا به خزانه دارش گفت تا هزار درهم به پیرمرد بدهد.

پیرمرد گفت «هیچکسی به سرعت من [از درختش] گردو نخورده است!»

انوشیروان پرسید «منظورت چیست؟»

پیرمرد پاسخ داد «اگر من این گردو را نکاشته بودم و پادشاه از اینجا رد نشده بود و آن سئوال را نکرده بود و من آن جواب را نداده بودم، آن هزار درهم به من نمیرسید!»

انوشیروان گفت «زها زه!» [صد آفرین!]. و خزانه دارش فورا دو هزار درهم دیگر به پیرمرد داد، چون که کلمه «زه» دوبار بر زبان انوشیروان جاری شده بود.

.

.